ROZWÓJ ZACHOWAŃ SPOŁECZNYCH I EMOCJI

ROZWÓJ ZACHOWAŃ SPOŁECZNYCH I EMOCJI

 

Stymulacja rozwoju dziecka od noworodka do 6 roku życia. Wczesna interwencja terapeutyczna.Na podstawie książki Jagody Cieszyńskiej i Marty Korendo

Dziecko staje się jednostką społeczną z chwilą narodzin. Nawiązaniu kontaktu z drugim człowiekiem służy wiele zachowań, począwszy od pierwszych odruchów niemowlęcia, na przykład ssania i płaczu.
Pierwsze doświadczenia w kontaktach z matką warunkują kształtowanie się relacji z innymi ludźmi oraz kształtują podstawowe emocje i cechy jednostki. Rozwój społeczny wyznacza także rozwój poznawczy. Poznanie może odbywać się jedynie  poprzez działanie w środowisku, poprzez odbieranie na drodze komunikacji informacji z zewnątrz. Oczywiste staje się powiązanie rozwoju społecznego z rozwojem mowy i zdolności komunikacyjnych.

 

Zachowania społeczne i emocje w trzecim roku życia

 

• Wchodzenie w bliższe interakcje z rówieśnikami,
• Grupa zaczyna mieć dla 3-latka większe znaczenie, dostrzega, że rządzą nią określone zasady, którym należy się podporządkować,
• Dziecko zaczyna współdziałać – wykonywać tę samą czynność, uczestniczyć w tej samej zabawie tematycznej,
• Rozwija się język – rozumienie większości komunikatorów kierowanych do dziecka dotyczących spraw codziennych,
• Sygnalizuje swoje potrzeby w sposób zrozumiały,
• poczucia „ja” oraz świadomości własnej odrębności,  Rozwój emocjonalny – pojawiają się nowe uczucia, m.in.: wstydu, poczucia winy, zakłopotania i zazdrości. Ma to ścisły związek z kształtowaniem się
• Wtedy również pojawia się (głównie pomiędzy osobami dominującymi) rywalizacja,
• Pomimo postępującego rozwoju emocjonalnego, trzyletnie dziecko nadal nie potrafi kontrolować swoich ekspresji. Większość ekspresji emocjonalnych ma podłoże impulsywne, zwłaszcza w przypadku zachowań negatywnych. Dziecko nie potrafi jeszcze rozpoznać, a tym samym nazwać, powodów dla których np. popchnęło kolegę. Za każdym razem należy samemu nazwać sytuację i towarzyszące jej uczucia osób biorących w niej udział. Poznanie nazw różnych emocji ułatwia dziecku panowanie nad nimi,
• Początki kształtowania się pojęcia dobra i zła – konsekwentne egzekwowanie ustalonych zasad. Konsekwencja podczas stosowania reguł stanowi niezbędną podstawę rozumienia zasad moralnych jako niezmiennych i obowiązujących

Nie zawsze koniec 3 r. ż. jest momentem przełomowym dla umiejętności społecznych dziecka. Mają na to wpływ różne czynniki. Jednym z nich jest poczucie bezpieczeństwa, jakie dają prawidłowo ukształtowane relacje z matką oraz innymi członkami rodziny. Dziecko z prawidłowo ukształtowanym przywiązaniem, zapewnionym poczuciem bezpieczeństwa, chętnie poznaje nowe osoby i nowe miejsca.

 

Zachowania społeczne i emocje w czwartym roku życia

 

• w towarzystwie mamy Czterolatek zaczyna kontrolować wybuchy złości i żalu, umie zareagować po pewnym czasie, np. kiedy znajdzie się tylko
• Wzrost umiejętności nazywania emocji swoich i innych
• Można zacząć od dziecka wymagać respektowania zasad właściwego zachowania się w określonych miejscach,
• Stosując zdolność uczenia się przez naśladownictwo, dziecko zaczyna powtarzać – wielokrotnie obserwowane w określonych miejscach i sytuacjach – zachowania i słowa swoich opiekunów,
• Zmiana zachowania dziecka w sytuacji zadaniowej – przestaje działać impulsywnie, a wzrost kompetencji językowej pozwala lepsze rozumienie instrukcji słownych. Wzrasta również zdolność do samokontroli,
• w agresję,
  Dziecko staje się coraz bardziej wrażliwe na sygnały akceptowania go przez członków grupy orz dowody dokonywanej przez nich oceny. Czasami wywołuje to zachowania agresywne, walcząc o pozycję w grupie, dzieci ulegają uczuciu gniewu, niekiedy przechodzącemu
• Wzrost zdolności językowych oraz rozwój społeczny i poznawczy wpływają na zwiększenie liczby zabaw tematycznych. Dzieci w zabawach powielają określone role społeczne, które mają związek z procesem identyfikacji płciowej,
• Rozwój języka pozwala dzieciom organizować zabawy i uczestniczyć w grach z regułami
• Dziecko przejawia ogromne chęci uczestniczenia w czynnościach wykonywanych przez dorosłych. To dobry moment, aby uczyć dzieci wykonywania określonych czynności, nie tylko w formie zabawy, ale rzeczywistej pomocy leżącej w granicach możliwości dziecka (np. odkurzanie małego chodniczka, rozkładanie sztućców na stole). Takie czynności wyrabiają w dziecku poczucie obowiązku, uczą szanowania zasad i uczestniczenia w zadaniach wymagających współdziałania.

 

Zachowania społeczne i emocje w piątym i szóstym roku życia

 

• Ostateczne utrwalanie się nabywanych dotychczas kompetencji społecznych, które umożliwiają rozpoczęcie nauki w szkole,
• Dziecko staje się ostatecznie gotowe do radzenia sobie z sytuacjami zadaniowymi,
• Większego znaczenia nabiera dla niego grupa – opinie rówieśników na temat zachowań, wyglądu, posiadanych rzeczy,
• Stopniowo zanika wyłączny autorytet rodziców, a znaczenia nabierają autorytety innych osób,
• Pełna zdolność do zabaw tematycznych – zabawy bywają coraz bardziej złożone, długie i coraz wierniejsze obserwowanym wzorcom,
• Silne poczucie tożsamości płciowej,
• je respektuje (realizm moralny) Wg Vasta - Dzieci nie zastanawiają się nad celami i słusznością reguł, nawet, gdy nie rozumieją, dlaczego dana reguła ma obowiązywać, po prostu  Dalszy rozwój moralny – częstsze respektowanie zasad przyczynia się do rozwoju moralnego dziecka.
• i motywów oraz czynników niezależnych od sprawcy,  W tym wieku ciągle jednak jedynymi wyznacznikami dobra i zła są fizyczne, namacalne konsekwencje. Zgodnie z teorią Piageta – dzieci nie potrafią brać pod uwagę intencji
• rodzice odbierają jako właściwe lub niewłaściwe, dlatego próbuje niekiedy ukrywać lub zmieniać fakty i emocje. Dziecko potrafi w większości przypadków panować nad swoimi reakcjami i ekspresją, a nawet niekiedy ukrywać swoje uczucia. Staje się świadome tego, co

 

 

Opracowała:

Agnieszka Wójtowiec